prof. dr hab. Joanna Grądziel-Wójcik

Literaturoznawczyni. Autorka książek „Poezja jako teoria poezji. Na przykładzie twórczości Witolda Wirpszy” (Poznań 2001), „Przestrzeń porównań. Szkice o polskiej poezji współczesnej” (Poznań 2010) i „››Drugie oko‹‹ Tadeusza Peipera. Projekt poezji nowoczesnej” (Poznań 2010), współautorka „Ćwiczeń z poetyki” (red. A. Gajewska, T. Mizerkiewicz, Warszawa 2006) oraz „Kompozycji i genologii” (red. A. Gajewska, Poznań 2009). Publikowała w licznych tomach pokonferencyjnych i ważniejszych periodykach literackich i kulturalnych, należała do redakcji miesięcznika "Arkusz". Zajmuje się historią literatury XX wieku, zwłaszcza poezją polskiego modernizmu, zagadnieniami autorefleksji, niewyrażalności i sensualności.

Książki

·       Bogusława Latawiec. Portret podwojony, Pasaże, Kraków 2016.

·       Przymiarki do istnienia. Wątki i tematy poezji kobiet XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016. 

·         Zmysł formy. Sytuacje, przypadki, interpretacje polskiej poezji XX wieku, Universitas, Kraków 2016.

·         „Drugie oko” Tadeusza Peipera. Projekt poezji nowoczesnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2010.

·         Przestrzeń porównań. Szkice o polskiej poezji współczesnej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.

·         Poezja jako teoria poezji. Na podstawie twórczości Witolda Wirpszy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.

Podręczniki współautorskie

• Kompozycja i genologia. Ćwiczenia z poetyki, red. A. Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009 (rozdziały: Podmiot literacki i jego postawa wobec świata przedstawionego. Podmiot czynności twórczych (autor wewnętrzny) a narrator. Podmiot liryczny; Przestrzeń w dziele literackim. Przestrzenne tematy i wariacje. Symultanizm; Dialog i monolog. Monologowość dialogu i dialogowość monologu. Technika monologu wypowiedzianego i wewnętrznego; Gatunki liryczne. Współczesne nawiązania wariacje gatunkowe. Mimetyzm formalny; Rodzaje liryki: bezpośrednia i pośrednia. Liryka roli maski; „Formy poetyckie jednorazowego użytku”, gatunki „indywidualne”).
• Ćwiczenia z poetyki, red. A. Gajewska, T. Mizerkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 (rozdziały: Podstawowe pojęcia związane z wierszem; Instrumentacja; Wiersz średniowieczny, Wiersz sylabiczny, Wiersz sylabotoniczny; Składniowe środki stylistyczne Przekształcenia semantyczne – tropy).

Prace redakcyjne

• Przechadzki po polskiej literaturze najnowszej, red. J. Grądziel-Wójcik, Z. Kopeć, J. Jastrzębska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014 [książka ukazała się również w tłumaczeniu na język rosyjski: Прогулки по современной польской литературе. Сборник статей, Санкт-Петербург 2015].
• „Niepojęty przypadek”. O poezji Wisławy Szymborskiej, red. J. Grądziel-Wójcik, K. Skibski, Pasaże, Kraków 2015.
• Laboratorium poezji kobiecej XX wieku, red. J. Grądziel-Wójcik, J. Kaniewski, A. Kwiatkowska, T. Umerle, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015.
• Twórczość niepozorna. Szkice o literaturze, red. J. Grądziel-Wójcik, A. Kwiatkowska, L. Marzec, Pasaże, Kraków 2015.

Artykuły w czasopismach i monografiach

•  Niepozorność wierszy Wisławy Szymborskiej, w: Twórczość niepozorna. Szkice o literaturze, red. J. Grądziel-Wójcik, A. Kwiatkowska, L. Marzec, Pasaże, Kraków 2015, s. 63-74.
• „Święte życie” na Lizbońskiej. Architektura i sacrum w poezji Mirona Białoszewskiego, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 2015, nr 30.
  
• Ironiczny duch wersyfikacji. O książce Pawła Bukowca „Metronom. O jednostkowości poezji »nazbyt« rytmicznej”, „Wielogłos”, 2015, nr 1 (23), s. 77-88.
  
• „Wypaść z równowagi”. O „chodzonych” wierszach Kazimierza Wierzyńskiego, w: Skamander. T. 11: Reinterpretacje, red. M. Tramer, red. A. Wójtowicz, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2015, s. 219-233.
  
• Perpetuum mobile literatury, czyli kilka uwag o autotematyzmie, „Forum Poetyki”, jesień 2015 [online], http://fp.amu.edu.pl/perpetuum-mobile-czyli-kilka-uwag-o-autotematyzmie/
•  „Sztuka kulinarna” Wisławy Szymborskiej, w: „Niepojęty przypadek”. O poezji Wisławy Szymborskiej, red. J. Grądziel-Wójcik, K. Skibski, Pasaże, Kraków 2015, s. 301-316.
• The World in a State of Revision: The Poetry of Wisława Szymborska, w: Wisława Szymborska’s Poetry. Choice of Essays, red. A. Nasiłowska, przeł. K. Krasuska, J. Burszta, PL Academic Research, Frankfurt am Main 2015, s. 83-96 [przedruk].
• „Sunąc krawędzią”. Chusty, buty i przesłony w poezji Krystyny Dąbrowskiej, w: Laboratorium poezji kobiecej XX wieku, red. J. Grądziel-Wójcik, J. Kaniewski, A. Kwiatkowska, T. Umerle, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015, s. 144-160.
• Kruchość i ciągłość – o kilku wątkach cielesnych w polskiej poezji kobiet XX wieku, w: Polskie pisarstwo kobiet w wieku XX. Procesy i gatunki, sytuacje i tematy, red. E. Kraskowska, B. Kaniewska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015, s. 497-524.
• „Gdzie się zbudziłem”, czyli poranek w bloku według Stanisława Barańczaka, „Forum Poetyki”, lato 2015 [online], http://fp.home.amu.edu.pl/joanna-gradziel-wojcik-gdzie-sie-zbudzilem-czyli-poranek-w-bloku-wedlug-stanislawa-baranczaka/.
• Arspoetyka, „Forum Poetyki”, lato 2015 (współautorki: E. Kraskowska, A. Kwiatkowska) [online], http://fp.home.amu.edu.pl/ewa-kraskowska-agnieszka-kwiatkowska-joanna-gradziel-wojcik-ars-poetyka/.
• „Wyścig z suknią”. O pewnym wątku metafizycznym we współczesnej poezji kobiet, w: Ślady, zerwania, powroty… Metafizyka i religia w literaturze współczesnej, red. E. Sołtys-Lewandowska, Universitas, Kraków 2015.
• „Bóg na musze, żart”, or on the traits of sacrum in Tadeusz Peiper, w: The langauge of religion, past and present, red. S. Mikołajczak, M. Rybka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014, s. 133-144.
• Architektura i duch wolności. Wokół cyklu „Kątem u siebie” Stanisława Barańczaka, w: Poeta i duch wolności. Szkice o twórczości Stanisława Barańczaka, red. P. Śliwiński, WBPiCAK w Poznaniu, Poznań 2014, s. 127-140.
• „Wiersze podszyte ciałem”. O kilku wątkach somatycznych w najnowszej poezji kobiet, w: Przechadzki po polskiej literaturze najnowszej, red. J. Grądziel-Wójcik, Z. Kopeć, J. Jastrzębska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2014, s. 211-233 [przedruk po rosyjsku w: Прогулки по современной польской литературе. Сборник статей, Санкт-Петербург 2015].
• Dlaczego przechadzki?, w: Przechadzki po polskiej literaturze najnowszej, red. J. Grądziel-Wójcik, Z. Kopeć, J. Jastrzębska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2014, s. 7-19 (współautor: Zbigniew Kopeć) [przedruk po rosyjsku w: Прогулки по современной польской литературе. Сборник статей, Санкт-Петербург 2015].
• Prospekty i ścieżki awangardy. Przypadek Tadeusza Peipera, „Przestrzenie Teorii” 2014, nr 22, s. 151-168.
• „Życie z kropką u nogi”. Poetyckie renarracje Wisławy Szymborskiej”, „Zagadnienia Rodzajów Literackich/ Problems of Literary Genres”  2014, z. 2 (114), s. 111-121.
• Ciało - dynamiczność (poezja XX wieku); Doświadczenie pełni (poezja XX wieku); Erotyzm jedzenia; Miłosz – smak; Peiper – smak; Peiper – ciało; Peiper - sensualność; Peiper – wzrok; Peiper – słuch; Peiper – węch; Polisensoryczność futurystów; Wyobraźnia, wspomnienia, wizje (poezja XX wieku) w: Sensualność w kulturze polskiej, red. W. Bolecki, M-Rembowska-Płuciennik, T. Brzostowska, B. Śniecikowska, IBL PAN, Warszawa, 2010-2015 [online], http://sensualnosc.ibl.waw.pl/pl/zespol/login/?next=/pl/.
• „The sense of form” in the poetry of Wisława Szymborska and Czesław Miłosz, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2013, nr 3(6), s. 91-106.
• „Zachwiany rytm" wierszy Wisławy Szymborskiej, w: Potencjał wiersza, red. W. Sadowski, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa, 2013, s. 43-59.
• Brzegi i mosty Wisławy Szymborskiej (od wodnej kartografii do antropologii akwatycznej), w: Urzeczenie. Locje literatury i wyobraźni, red. M. Jochemczyk, M. Piotrowiak, Wydawnictwo UŚ, Katowice, 2013, s. 255-270.
• Кулинарното изкуство на Вислава Шимборска, w: „Литературата” 2013, rocznik VII, tom 13, Софийски Университет „Св. Климент Охридски”, Факултет по славянски филологии, s. 155-174.
• Funkcje ironii w wybranych utworach literackich, „Poradnik Bibliograficzno-Metodyczny”, Poznań 2013, nr 1, s. 24-33.
• Tomsia Teresa, w: Wielkopolski alfabet pisarek, red. E. Kraskowska, L. Marzec, WBPiCAK, Poznań 2012, s. 307-311 (współautorka: Olga Soporowska-Wojtczak).
• „Jesteśmy czuli”. Polisensoryczność jako strategia poetycka polskich futurystów, w: W kręgu literatury i języka, red. Mirosława Michalska-Suchanek, Prace Naukowe Gliwickiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości, Gliwice 2012, s. 83-96.
• Przygody trzmiela, czyli uniwersytecka i szkolna interpretacja literacka, „Polonistyka” 2012, nr 6, s. 34-39.
• „Lekcje biologii", czyli Miłosz czyta Szymborską, „Ruch Literacki” 2012 z. 1, s. 99-112.
• Bieg „mkłego” życia. O wierszu „Omknięcie”, w: Dlaczego Suchanek? Spojrzenia i interpretacje, red. M. Kisiel, Gdańsk 2011.
• „…zapisać siebie ciebie”. O poezji metacodziennej Krystyny Miłobędzkiej, w: Pisarstwo kobiet pomiędzy dwoma dwudziestoleciami, red. I. Iwasiów, A. Galant, Universitas, Kraków 2011.
•  „Blok, ja w nim”. Doświadczenie architektury a rewolucja formy w późnej poezji Mirona Białoszewskiego, w: W kręgu literatury i języka. Analizy i interpretacje, red. M. Michalska-Suchanek, Gliwice 2011.
• Uniwersytecka i szkolna interpretacja literacka, „Pogranicza” 2010, nr 6.
• „Piękno zamieszkałe”? Architektoniczne wizualizacje doświadczenia w poezji Mirona Białoszewskiego, w: Kulturowe wizualizacje doświadczenia, red. W. Bolecki, A. Dziadek, Warszawa 2010.
• Rec.: Tomasz Mizerkiewicz, Nić śmiesznego. Studia o komizmie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, Poznań 2007, „Pamiętnik Literacki” 2010, z. 3, s. 201-207.
• Na przykład Peiper. O dochodzeniu (do) prawdy w literaturze, w: Prawda w literaturze, red. A. Tyszczyk, J. Borowski, I. Piekarski, Lublin 2009, s. 571-589.
• Dom ze słów. Posłowie, w: T. Tomsia, Dom utracony, dom ocalony, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009, s. 201-205.
• Witolda Wirpszy kształt chmury, „Arkadia. Pismo katastroficzne” 2008, nr 23-24, s. 72-83.
• „moje słowa, moje upiory”. Między autorefleksją a autokreacją w poezji Władysława  Broniewskiego, w: Broniewski, red. M. Jochemczyk, S. Kędzierski, M. Piotrowiak, M. Tramer, Warszawa-Katowice 2009, s. 91-109.
• „Spróbuj zbudować dom ze słów”. O wierszach „niezamieszkanych” Krystyny Miłobędzkiej, w: Miłobędzka wielokrotnie, Poznań 2008, s. 21-34.
• „Zmiażdżona epopeja”. Dziennik poranny Stanisława Barańczaka a twórczość Tadeusza Peipera, „Polonistyka” 2008, nr 3, s. 30-36 (przedruk w wersji rozszerzonej: Poznań w Marcu – Marzec w Poznaniu (w rocznicę wydarzeń 1968 roku), red. S. Wysłouch i J. Borowiec, Poznań 2010, s. 91-106).
• Doświadczenie pisania na przykładzie poezji Tadeusza Peipera, w: Literackie reprezentacje doświadczenia, red. W. Bolecki, E. Nawrocka, IBL PAN, Warszawa 2007, s. 220-236.
•  „bóg na musze, żart?” O śladach sacrum w poezji Tadeusza Peipera, w: Język religijny dawniej i dziś, t. III, red. ks. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań 2007, s. 471-479.
• „Bez naszych zbrodni nie ma naszych cnót”, czyli Peiper „sprzecznościowy”, w: Od tematu do rematu. Przechadzki z Balcerzanem, red. T. Mizerkiewicz, A. Stankowska, Poznań 2007, s. 545-559.
• Metafory Tadeusza Peipera, w: Porwani przez przenośnie. O literaturoznawczych metaforach, red. E. Balcerzan, A. Kwiatkowska, Poznań 2007, s. 103-113.
• (Anty)romantyzm Tadeusza Peipera, w: Polska literatura współczesna wobec romantyzmu, red. M. Łukaszuk, D. Seweryn, Lublin 2007, s. 79-93.
• Szyfry intymne w poezji Tadeusza Peipera, w: Intymność wyrażona, red. M. Kisiel, M. Tramer, Katowice 2006, s. 97-108.
• Mowa modlitwy. O „Wierszach osobnych” Witolda Wirpszy, w: Język religijny dawniej i dziś II, red. S. Mikołajczak, ks. T. Węcławski, Poznań 2005, s. 417-.424.
• Staff i Różewicz, czyli dialog „Starych Poetów”, w: Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje, red. A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala, Kraków 2005, s. 495-510.
•   Szymborska Wisława. [hasło w:] Encyklopedia Britannica, Wyd. Kurpisz, Poznań 2004, s. 64-67.
• Pisane światłocieniem. O poezji Tadeusza Peipera, „Images” 2004, nr 3-4, s. 49-62.
• Witold Wirpsza, „Ce qui a été noté”, w: La poésie polonaise du vingtième siècle voix et visages, red. M. Delaperrière, Paris 2004, s. 388-394.
• Wiersze „bez nut”. Autorefleksja w poezji Józefa Czechowicza, w: Józef Czechowicz. Od awangardy do nowoczesności, red. J. Święch, Lublin 2004, s.105-120.
• „Obmyślanie świata”. O sztuce pisania Wisławy Szymborskiej, w: Wisława Szymborska. Tradice – současnost – recepce, red. M. Balowski, J. Raclavská, Ostrava 2004, s. 73-85.
• Słowo i „pozasłowie” Tadeusza Peipera, w: Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia, red. S. Balbus, A. Hejmej, J. Niedźwiedź, Kraków 2004, s. 385-394.
• Rozważania o wierszu, „Teksty Drugie” 2002, nr 4 (rec. A. Grabowski, Wiersz. Forma i sens, Kraków 1999), s.127-133.
• Wszystko, czyli „burza przed ciszą”, „Arkusz” 2002, nr 12 (rec. W. Szymborska, Chwila, Kraków 2002), s. 6-7.
• Wiersze „szaropajęcze”, „Arkusz” 2002, nr 9 (rec. L. Marjańska, Żywica, Warszawa 2001), s. 15.
• Miłości podsłuchane, „Arkusz” 2001, nr 12 (rec. I. Iwasiów, Miłość, Szczecin 2001), s. 11.
• Okna, „Arkusz” 2001, nr 6 (rec.), s. 8-9.
• Pod napięciem, „Arkusz” 2001, nr 3 (rec.), s. 4-5.
• Paradygmaty istnienia, „Arkusz” 2001, nr 1 (rec. K. Miłobędzka, Imiesłowy, Wrocław 2000), s. 5.
• Lekcja zachwytu, „Arkusz” 2000, nr 7, s. 12.
• Witold Wirpsza: „Dwa żywioły”, „Kresy” 2000, nr 4, s. 264-270.
• „Gry gatunkowe” na przykładzie poezji Witolda Wirpszy, w: Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000, s. 77-85.
• Wszystko zależy od bożka interpretacji. O „Komentarzach do fotografii” Witolda Wirpszy, w: Ostrożnie z literaturą (przykłady, wykłady oraz inne rady), red. S. Balbus, W. Bolecki, Warszawa 2000, s. 51-58.
• Dotykanie świata, „Arkusz” 1999, nr 4, s. 6-7.
• Tymoteusz Karpowicz: „Marzyciel z czwartego wymiaru”, „Kresy” 1999, nr 1, s. 104-114.
• Witold Wirpsza: krytyka przekładu w systemie autorskich poglądów na literaturę, w: Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, red. P. Fast, Katowice 1999, s. 177-190.
•  „Czcigodna wojna” Stanisława Grochowiaka, w: Lektury Grochowiaka, red. T. Mizerkiewicz, A. Stankowska, Poznań 1999, s. 59-68 [przedruk: „Polonistyka” 1999, nr 4, s. 218-223].
• Odejmowanie istnienia, czyli „Przeczucia eschatologiczne Pana Cogito”, w: „Roczniki Humanistyczne”, t. 47, z. 1, „Literatura Polska”, Lublin 1999, s. 39-51.
• Poetyka komentarza w poezji Witolda Wirpszy, „Pamiętnik Literacki” 1999, nr 1.
• Pochwała słowa, „Arkusz” 1999, nr 10 (rec. U. Kozioł, W płynnym stanie), s. 6.
• Zamknięte okno, „Arkusz” 1998, nr 10 (rec. G. Jakubowska-Fijałkowska, Pan Bóg wyjechał na Florydę, Bydgoszcz 1997), s. 10-11.
• Listowna odyseja, „Arkusz” 1998, nr 2 (rec. A. Tuszyńska, Adresat nieznany. Notatnik poetycki 1993-1996, Warszawa 1997), s. 10.
• Gra pozorów. O poezji Witolda Wirpszy, „Opcje” 1998, nr 4, s. 8-13.
• Trudny początek dnia, „Arkusz” 1998, nr 4, s 11.
• Miron Białoszewski: „Prawo smaku rzeczy nieobecnych”, „Kresy” 1997, nr 4, s. 228-233 (przedruk: Miron Białoszewski: „Prawo smaku rzeczy nieobecnych”, w: Literatura wobec niewyrażalnego, red. W. Bolecki, E. Kuźma, Warszawa 1998, s. 267-277).
• „Co w zapisie?”. Autorefleksje poetyckie Witolda Wirpszy, w: Śladami człowieka książkowego. Studia o literaturze polskiej XX wieku, red. T. Mizerkiewicz, Poznań 1997, s. 49-68.
• Co kto woli (rec. S. Balbus, Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej, Kraków 1996), „Teksty Drugie” 1997, nr 6, s. 107-113.
• Ze wszystkich stron Szymborska…, „Arkusz” 1997 nr 11 (rec. A. Bikont, J. Szczęsna, Pamiątkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wisławy Szymborskiej, Warszawa 1997), s. 2-3.
• Pod namiotem poezji, „Arkusz” 1997, z. 2 (rec. U. Kozioł, Wielka pauza, Kraków 1996), s. 8-9.
• Stacja Praga, „Opcje” 1997, nr 1 (rec. Z. Machej, Legendy praskiego metra), s.112-113.
• Rytm i sens, „Opcje” 1996, nr 4 (rec. J. Pollakówna, Małomówność. Wiersze wybrane 1959-1994).
• Powracające pejzaże, „Arkusz” 1996, nr 9 (rec. A. Szymańska, Urojenia, Warszawa 1995), s. 8-9.
• Mistrz jest wśród nas, „Arkusz” 1996, nr 11, s. 8-9.
•  Świat sztuki w poezji Wisławy Szymborskiej, „Pamiętnik Literacki” 1996, z 2, s. 85-102.
• Jak poeci ze sobą rozmawiają, „Arkusz” 1996, nr 3, s. 10-11.
• Akrobata i błazen. O poezji miłosnej Wisławy Szymborskiej, „Opcje” 1996, nr 1, s. 16-20.
• Świat w pułapce wiersza. Autorefleksja a praktyka poetycka Wisławy Szymborskiej, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Literacka II (XXII), Poznań 1995, s. 71-93 [przedruk: Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych, red. S. Balbus i D. Wojda, Kraków 1996, s. 175-190].
• Wisława Szymborska „Niektórzy lubią poezję”, „Arkusz” 1995, nr 5, s. 3.
• Odmienne stany języka, „Arkusz” 1994, nr 4, s. 5.

Udział w grantach:

• Stulecie poetek polskich, grant NCN nr 2015/17/B/HS2/01245, czas realizacji 2016-2019 – kierownik projektu.
• Julian Przyboś – edycja tekstów rozproszonych i niepublikowanych, grant NPRH, kier. projektu dr hab. prof. UAM Agnieszka Kwiatkowska, czas realizacji 2015-2017 – wykonawca.
• Laboratorium poezji kobiecej. Uniwersytet Młodych Wynalazców, grant MNiSW/2014/DIR/611/UMW, kier. projektu – prof. dr hab. Jerzy Kaniewski, czas realizacji 2014-2015 – wykonawca.
• Poetyka – nowe perspektywy, grant NPRH nr 0042/NPRH3/H11/82/2014, kier. projektu dr hab. prof. UAM Tomasz Mizerkiewicz, czas realizacji 2014-2017 – wykonawca.
• Polskie pisarstwo kobiet w wieku, grant NCN HS2/00964, kier. projektu prof. dr hab. Ewa Kraskowska – wykonawca.
• Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka w języku, piśmiennictwie i sztuce od średniowiecza do współczesności”, grant NCN nr N R17 0005 06/2009, kier. projektu prof. dr hab. Włodzimierz Bolecki, czas realizacji 2010-2013 – wykonawca.